جواهر الاسرار و زواهر الانوار (چهار جلدی)

معرفی کتاب جواهر الاسرار و زواهر الانوار (شرح مثنوی معنوی) :

کتاب جواهر الاسرار و زواهر الانوار ، اولین شرح مثنوی مولوی است که تقریبا یک قرن پس از تدوین این کتاب مستطاب به قلم کمال الدین حسین خوارزمی که خود را از لحاظ مشرب تصوف پیرو مولوی می داند نوشته شده است. جواهر الاسرار و زواهر الانوار که مولف آن در سال های آخر عمر آن را به نوشته تحریر درآورده است به شرح سه دفتر از دفترهای شش گانه مثنوی مولوی اختصاص دارد و مولف توفیق شرح سه دفتر دیگر را نیافته است، و پیش از شروع به شرح دفترهای سه گانه مقدمه ای نگاشته است که یادآور مقدمه ابن خلدون بر تاریخ خودِ اوست.

مولانا کمال الدین حسین بن حسن خوارزمی شاگرد خواجه ابوالوفای خوارزمی صوفی مشهور از سلسله کبرویه بود هم در علم ظاهر و هم در طریقه تصوّف. آنچه درباره او می دانیم از کتابهای مجالس النفایس و مجالس المومنین است و منابع دیگر همه از این دو منبع سرچشمه گرفته اند. آنچه در مجالس الامومنین درباره ایشان آمده است خلاصه اش چنین است که او از متاخران سلسله علیه همدانیه بوده و ظاهرا بعد از او کسی از این طایفه به مقام عالی ترقی ننموده است. وی که در سال ۸۴۰ شهید شد از شاگردان و مریدان خواجه ابوالوفای خوارزمی از بزرگان متصوفه که به پیروی پیر خویش عشق گرم و سوزانی به آثار مولانا داشته است.

سبک کتاب :

اسامی نوشته های کمال الدین حسین خوارزمی بر سچع و ترصیع و تجنیس و این قبیل صنایع بدیعی است؛ بنابراین می توان آن را نثری مصنوع دانست و گاهی همین شیوه او راهنمای تصحیح متن می شد. نثر کمال الدین مرصّع و مسجَع و بسیار زیبا و دل انگیز است و گاهی انسان احساس نمی کند که این کلمات با دقت انتخاب شده است و این موضوع نه تنها در مقدمه، بلکه در سرتاسر کتاب حاکم است.