دفتر خسروان

کتاب دفتر خسروان برگزیده شاهنامه فردوسی است که با مقدمه، انتخاب و توضیحات دکتر سجاد آیدنلو ارایه شده است. در پیشگفتار و مقدمه مفصل این کتاب، سابقه و سیر گزیده‌ پردازی شاهنامه از آغاز تا امروز و سپس مهمترین موضوعات مربوط به فردوسی و شاهنامه در پنجاه و چهار فصل بررسی شده است. دکتر آیدنلو در این گزیده کوشیده، پیوند داستانی روایات با استفاده از ابیات خود فردوسی و بدون بازنویسی بخش هایی به نثر، حفظ شود و حتی الامکان بسیاری از بیت های زیبای شاهنامه از حذف ناشی از تلخیص دور بماند. در توضیحات نسبتا پربار متن نیز با توجه به نوع مخاطبان احتمالی گزیده (از علاقه مندان عمومی حماسه ملی ایران تا دانشجویان تحصیلات تکمیلی رشته‌ی زبان و ادبیات فارسی و مدرسان و محققان شاهنامه)، هم به معنای لغات و ترکیبات تقریبا ساده پرداخته شده و هم به شرح نکته های حماسی، اساطیری و آئینی و در صورت نیاز بررسی اختلاف ضبط ها، خوانش ها و گزارش ها و نیز پاره ای دقایق واژگانی و معنایی ابیات.

فهرست کتاب :

بخش اول : فردوسی

در این بخش از کتاب به زندگی و اوضاع و احوال ابوالقاسم فردوسی از جمله نام، کنیه، تخلص، القاب، زادگاه، خاندان، تحصیلات، مذهب، معاصران و ستودگان فردوسی در شاهنامه، درگذشت، آرامگاه فردوسی، افسانه های زندگی فردوسی و یوسف و زلیخای منسوب به وی پرداخته شده است.

بخش دوم : شاهنامه

در بخش دوم به مشخصات و ویژگی ها و اصطلاحات شاهنامه اشاره شده که از آن جمله می توان : موضوع شاهنامه و بخش بندی سنتی آن، نام شاهنامه، منابع شاهنامه، تاریخ آغاز و پایان سرایش، شمار بیت ها، زبان شاهنامه، بلاغت شاهنامه، وزن، قافیه و ردیف در شاهنامه، ویژگی های داستان پردازی در شاهنامه، تناقضات و اشتباهات داستانی، بیت ها و داستان های الحاقی، شاهنامه و هویت ایرانی، شاهنامه و تاریخ، جغرافیای شاهنامه، حکمت و تعلیم در شاهنامه، قرآن و حدیث در شاهنامه، جبر و اختیار، زن در شاهنامه، عرفان، آذربایجان، ترکان و شاهنامه، شاهنامه و اعراب، شاهنامه و شاعران، نویسندگان و مورخان پس از فردوسی، شاهنامه خوانی و نقاّلی، نسخه ها و چاپ های شاهنامه، ترجمه های شاهنامه، کارنامه شاهنامه پژوهی، شاهنامه ستیزی و فردوسی گریزی و جمله «چرا شاهنامه آخرش خوش است» نام برد. کتاب دفتر خسروان

بخش سوم : متون برگزیده

پادشاهی کیومرث، هوشنگ و تهمورث، پادشاهی جمشید، پادشاهی جمشید، پادشاهی ضحاک تازی، پادشاهی فریدون، پادشاهی منوچهر، داستان زال و رودابه، پادشاهی زوتهماسب، پادشاهی کیقباد و نبرد رستم و افراسیاب، پادشاهی کیکاووس، هفت خان رستم، داستان جنگ هاماوارن، بر آسمان رفتن کاووس، داستان رستم و هفت گردان، داستان رستم و سهراب، داستان سیاوخش، رفتن سیاوش به توران و کشته شدن او، آمدن کیخسرو به ایران و نشستن بر تخت شهریاری، داستان کاموس، آگاهی یافتن کیخسرو از شکست لشکر ایران و به یاری آمدن رستم، نبرد رستم با اشکبوس، کاموس و سپاه خاقان چین، نبرد رستم و پولادوند، داستان رستم و اکوان دیو، داستان بیژن و منیژه، داستان رزم یازده رخ، نامزد کردن گردان توران و ایران به هم و نبرد آنها، رفتن گستهم از پس لهاک و فرشیدورد، داستان جنگ بزرگ کیخسرو، گرفتار و کشته شدن افراسیاب، سیر شدن کیخسرو از پادشاهی، پادشاهی لهراسب و رفتن گشتاسپ به روم، پادشاهی گشتاسپ و پدید آمدن زردشت، نبرد گشتاسپ و ارجاسپ، داستان هفت خان اسفندیار، داستان رستم و اسفندیار، داستان رستم و شخاد، پادشاهی بهمن و کین خواهی او از خاندان رستم، پادشاهی همای، آشکار شدن نژاد داراب، پادشاهی داراب، پادشاهی دارا و نبرد او با اسکندر، پادشاهی اسکندر، جهان گردی اسکندر و دیدن شگفتی ها، پادشاهی اشکانیان، داستان و پادشاهی اردشیر بابکان، داستان کرم هفتواد، پادشاهی شاپور، اورمزد، بهرام، پادشاهی شاپور ذوالاکتاف، پادشاهی یزدگرد بزه گر، پادشاهی بهرام گور و داستان او با لنبک و براهام جهود، داستان حرام کردن شراب، داستان دهی که به یک سخن خراب شد، و به یک سخن آباد، داستان بهرام گور با زن پالیزبان، بهرام و دختران برزین، تاختن لشکر چین و روم به ایران، رفتن بهرام گور به هندوستان، پادشاهی یزدگرد بهرام و هرمزد یزدگرد، پادشاهی قباد، داستان مزدک، پادشاهی نوشین روان، داستان نوش زاد، آمدن بوذرجمهر نزد نوشین روان، داستان مهبد وزیر و زروان حاجب، داستان نهادن شطرنج و نرد، داستان طلخند و گو، داستان آوردن کلیله و دمنه از هندوستان، پادشاهی هرمزد، نبرد بهرام چوبینه با ساوه شاه و پسرش پرموده، سرکشی بهرام چوبینه از هرمزد، پادشاهی خسروپرویز، داستان بهرام چوبینه با خاقان چین، کشته شدن بهرام چوبینه، داستان خسرو پرویز با شیرین و باربد، پایان کار خسرو پرویز، پادشاهی شیرویه، پادشاهی اردشیر، فرایین، پوراندخت، آزرمیدخت و فرخ زاد، پادشاهی یزدگرد سوم، فرجام کار یزدگرد و پایان شاهنامه. کتاب دفتر خسروان