قند و نمک

از مقدمه کتاب قند و نمک جعفر شهری : همان را که از مطالب تهران قدیم می دیدم به جا مانده نیاورده ام ضرب المثل هایش بود. جمع کردنی کم نبود و موضوع نه مطلبی معین و آماده که از جایی به جای دیگر نقل بدهم، الا آن که مترصد احوال بوده تا از چه حرف و کلام و موضوع و اتفاق و پیشامدی بتوانم چیزی استخراج کنم. به این ترتیب و همچنین با استفاده از حروف الفبا که هر یک سر لوحه ی چه کنایه، اشاره، استعاره، ضرب المثل می باشد توانستم ظرف ۱۵ روز چند صد مطلب از حافظه بیرون کشیده یادداشت کنم. خرید کتاب قند و نمک

اما با مرور آنها دیدم جای ضرب المثل، هزل نامه جمع می کنم… کم مانده بود که از همشان دریده به دورشان افکنم که به خود آمده گفتم مگر نه فرهنگ هر زمان نشان دهنده کلیات مردم آن دوران به طور اعم بوده که یکی از آنها طرز بیان می باشد، پس چه بهتر که این نیز ب صورت خود ثبت شود.

مطالب کتاب قند و نمک ، از زشت و زیبا آنهایی است که به زبان تهرانیان می آمد، و وجه تمایزشان بر ضرب المثل های دیگر شهرستان ها و بلاد، اشاره زیر، که کسی از ملک الشعرای بهار فرق کلام سعدی و حافظ را پرسید؟ جواب داد: آنچه که خواندی و در حال فهمیدی از سعدی و آنچه که برایت لازم به تامل آمد از حافظ می باشد، و نیز آنچه که به نشاطت آورد از سعدی و آنچه به خودت فرو برده و به تفکرت کشید از حافظ می باشد.

و اما مطالب کتاب به سه قسمت می باشد:

• قسمی اصیل، یعنی آنهایی که متولد تهران و وسیله ی خود تهرانی ساخته شده است.
• دوم، آنهایی که از اطراف داخلشان شده مطابقه با ذوق تهرانی ها داشته سجل تهرانی شدن گرفته اند.
• سوم، انهایی که کتابی و ادیبانه بود، توسط اهالی علم و کتاب، امثال نقال ها و سخنورها و اهل منبر و تعزیه خوان ها و نوحه خوان ها و شعرا و متشاعران، به همان طرز بیان کتابی از ایشان رسیده بود.