کژراهه

کتاب کژراهه خاطرات و دیدگاه های احسان طبری ایدئولوژیست ارشد و مفسر مارکسیسم و عضو کمیته مرکزی حزب توده در ایران است. او در اوایل دهه شصت به همراه تعدادی دیگر از رهبران این حزب دستگیر شد.  با شروع دستگیری سران حزب توده در سال‌های پرالتهاب دهه شصت احسان طبری هم دستگیر شد. عجیب تر از دستگیری اما درخواستش در زمان بازداشت بود که احتمالا خیلی ها را متعجب کرد؛ درخواست ملاقات با علامه محمدتقی جعفری. بزرگ مفسر مارکسیسم و عضو کادر مرکزی حزب، درخواست ملاقات با یکی از فقهای مسلمان و روحانیون حوزه را داده بود. علامه جعفری به دلایلی به درخواست نیروهای امنیتی که تقاضای احسان طبری را به گوش او رسانده بودند پاسخ منفی داد.

طبری اما مصر بود و از درخواستش کوتاه نمی آمد. در نهایت ملاقاتی صورت گرفت. تاریخ می گوید یک روز صبح بود که طبری را به منزل علامه جعفری بردند. جلسه ای که تا ظهر طول کشید. از جزئیات این جلسه هیچ اطلاعی در دست نیست. نه علامه جعفری تا زمان درگذشت چیزی از آن ملاقات بر زبان آورد نه طبری. بسیاری از مواضع بعدی احسان طبری متعجب شدند. خودش اما شروع این تغییر را از اواخر دهه چهل معرفی می کند.

طبری در کتاب کژراهه ، ضمن ارزیابی انتقادآمیز حوادث و وقایع مشخص و روزمره و فراز و نشیب های حزب توده و زندگی رهبری آن در ایران و خارج از کشور، عملکردها و سیاست های حزب در داخل کشور و نقش اتحاد جماهیر شوروی سابق و بسیاری از رویدادها و تحولات تاریخ معاصر ایران را که به نوعی با حزب توده مرتبط بوده بررسی کرده است.

فهرست کتاب :

ادوار زندگی حزب توده ؛ پیدایش حزب توده ؛ جریان نفت شمال ؛ جریان آذربایجان و کردستان ؛ انشعاب خلیل ملکی ؛ واقعه تیراندازی به شاه ؛ شوروی آن گونه که من دیدم ؛ درباره خروشچف ؛ وضع رهبری و تشکیلات حزب توده در دوران مصدق و دولت زاهدی ؛ وضع توده ای ها در خارج ؛ داستان دفاعیه خسرو روزبه ؛ انشعاب مائوئیست‌ها ؛ حزب توده و مناسبات بین‌الملل ؛ وضع رهبری حزب توده در آستانه انقلاب اسلامی ؛ برخی مختصات اخلاقی رهبران عمده حزب توده و مباحث دیگر . صفحات پایانی کتاب به فهرست توضیحی اعلام اختصاص یافته است .