خاقان صاحب قران و علمای زمان

کتاب خاقان صاحب قران و علمای زمان نوشته احمد کاظمی موسوی به نقش فتحعلی شاه قاجار در شکل گیری روندها و نهادهای مذهبی نو می پردازد. نویسنده در مقدمه اذعان می دارد: فکر بازنگری در رابطه فتحعلی شاه قاجار با علمای زمانش را از زمان تحصیل در دانشگاه مک گیل کانادا در در دهه ۱۹۸۰ در سر داشتم، و منتظر فرصتی برای نوشتن آن بودم.

اهمیت این موضوع به چشم من از این جهت است که می بینم ما بار تاثیرات روندها و نهادهایی را بر دوش داریم که در آن دوره پدید آمدند، اما از چند و چون پیدایش آنها آن طور که باید آگاهی نداریم. ما دقیقا نمی دانیم که رابطه الزامی تقلید شرعی که اینک از فتاوی مراجع تقلید داریم چگونه در زمان حکومت فتحعلی شاه، جان گرفت و به این صورت به ما رسید.

کند و کاوهای نخستین درباره چگونگی رشد علمای اصولی، اخباری و شیخی عصر فتحعلی شاه را در کتابخانه موسسه مطالعات اسلامی دانشگاه مک گیل کانادا در دهه ۱۳۶۰ انجام دادم؛ در این زمینه ها مخصوصا از راهنمایی ها و کتابخانه شخصی پروفسور هرمان لندلت، بسیار بهره گرفتم تا کتاب خاقان صاحب قران و علمای زمان به سرانجام برسد.

به گفته هما ناطق : «آنچه امروز بر ما می رود بازتابی است گاه تار و گاه روشن از جمله اندیشه ها، کردارها و رویدادهایی که طی صد سال و اندی میهن ما را در نوردیده است.»